به گزارش پیام خانواده خانمی میگوید چند وقتی است دختر نوجوانش چادر به سر نمیکند، مدام با دوستانش در تماس است و اصرار میکند هر روز بیرون برود ، من هم نمی دانم باید چه کار کنم؛ با این تغییر رفتار و لباس پوشیدنی که از او می بینم، دچار دوگانگی میشوم که باید به او هشدار بدهم یا اجازه دهم خودش انتخاب کند.
مرد جوانی میگوید که یک پسر نوجوان دارد و با او دچار مشکل شده ؛چون انتخاب موسیقی و دوستانی که با آنها ارتباط دارد را نمیپسندد، مدام به او میگوید نمازش را بخواند اما او گوش نمیدهد و کار خودش را میکند. او مستأصل مانده که چه باید بکند.
نحوه تشویق و دعوت نوجوانان به سمت دین، حجاب و عفت می بایست متناسب با ویژگی های دوران نوجوانی باشد. حجت الاسلام علی اصلان زاده کارشناس و مشاور خانواده و عضو مرکز پاسخگویی به شبهات دینی معتقد است که می بایست روحیات و ویژگی های سن نوجوانی را در نظر بگیرید، بعد به راهنمایی و تشویق بچه ها به یک سمت یا نهی آنها از مسیر انحرافی مبادرت کنید.
*مهمترین ویژگیهای دوران نوجوانی
ابتدا باید ویژگی های دوران نوجوانی را بشناسیم ، بعد از طریق این ویژگی ها نحوه همراهی با یک نوجوان و آوردنش به یک مسیر مشخص را تعیین کنیم.
نخست ،تشخص و برتری طلبی
در دوره نوجوانی حسی در نوجوان به وجود می آید با عنوان تشخص یا برتری طلبی به این صورت که با همسالانش احساس رقابت پیدا می کند و از این طریق می خواهد برای خود هویت کسب کند. حجت الاسلام اصلان زاده میگوید: «والدین باید آگاه باشند از هر چیزی که نوجوان را در انظار مردم کوچک و تحقیر کند، نوجوان شدیدا فراری است و به جای آن طالب ارزش قائل شدن برای خودش است. نوجوانان دوست دارند برتر از دیگران به چشم بیایند و به یک ویژگی خوب شناخته شوند.»
دوم، ستایش خواهی
میل به خودنمایی از دیگر ویژگی های دوره نوجوانی است ، اینکه نوجوان دوست دارد در چشم ها جذاب باشد و مورد تمجید قرار بگیرد.
سوم ،خودشناسی و حق شناسی
در سنین نوجوانی سوالات اصلی و کلیدی زندگی نوجوان شکل میگیرد. حجت الاسلام اصلان زاده میگوید: «اینکه «من کیستم»، «برای چه به دنیا آمدم»، «هدف از خلقت من چیست». در نهایت پاسخ به این سوال ها که درباره آفرینش، خدا و ابتدا و انتهای هستی است به حق شناسی منتهی می شود.»
چهارم مواجه با واقعیت ها
نوجوان در این سن با واقعیت ها مواجه میشود و اطلاعاتش را بالا میبرد تا با عالم خارج ارتباط برقرار کند و به نوعی از خود خارج شده و به سمت کسب اطلاعات اجتماعی کشیده می شود.
پنجم، الگوسازی و الگوگیری
در این سن نوجوانان به دنبال استاد، شخص یا معلمی هستند که به عنوان الگو او را انتخاب کنند و از همه جهت از او پیروی داشته باشند.
ششم ،دوستی های افراطی
در سن نوجوانی دوستیهای خیلی قوی ، افراطی و بسیار خالصانه اتفاق می افتد. کارشناس خانواده و رسانه معتقد است: «نوجوان شدید دل می بازد و با دوستانش صادقانه و خالصانه رابطه برقرار میکند، در واقع هر آنچه که دارد در طبق اخلاص با دوستانش میگذارد.»
*ارتباط ویژگی های نوجوانی و بحث حجاب
در بحث حجاب و مراقبت خانواده ها می بایست به این شش موضع و ویژگی نوجوانان توجه داشته باشیم.
در ارتباط با ویژگی اول نوجوانی یعنی تشخص طلبی که درباره اش صحبت شد، می بایست والدین رعایت کنند که اگر تصمیم دارند بچه ها را به حجاب دعوت کنند به نوعی حرف بزنند که هویت آنها جلوی دوستان یا دیگران زیرسوال نرود یا اینکه مثلا او را کوچک نشمارند ، وگرنه نتیجه دلخواه عایدشان نمی شود.
حجت الاسلام اصلان زاده می گوید: «اگر می خواهید دعوت به حجاب کنید، لحاظ کردن این موارد نتیجه بخش است، در غیر اینصورت نتیجه عکس میگیرید. خیلی ها چون با این ویژگی های دوره نوجوانی آشنا نیستند، از سر دلسوزی کارهایی می کنند که باعث تحقیر و ناراحتی نوجوان می شود و در نهایت این نتیجه عکس است که حاصل می شود. مثلا اگر قرار است به دخترتان بگویید که حجابش را بیرون منزل بیشتر رعایت کند، نباید جلوی دوستانش او را تحقیر کنید یا اینکه او را با دیگران مقایسه کنید و بگویید : ببین دختر فلان دوستمان چطور حجاب دارد، یاد بگیر!»
نمونه دیگر اگر نوجوان شما اهل الگوپذیری از دیگران است، می توانید با گفتار مستقیم با خودش و رعایت حجاب و عفاف از سوی خودتان با او گرم و صمیمی صحبت کنید. همین رعایت عفت و حجاب از سوی والدین باعث می شود که بچه ها گرایش به حجاب پیدا کنند.
حجت الاسلام اصلان زاده تأکید می کند: «نوجوان خوب ، اهل عفت و حجابی را با او آشنا کنید تا با هم دوست شوند و از او الگوپذیری داشته باشد. اگر همچین دوستی در مسیر زندگی نوجوان قرار بگیرد، مسلما از آن دوست پیروی کرده و به سمت حجاب گرایش پیدا می کند.»
در باب ویژگی خودشناسی و حق شناسی و سوالات اصلی زندگی نوجوان باید والدین هوشیار باشند که مسیر درست رابه او نشان دهند. مسلما مسئله حجاب و عفاف ضرورت چرایی زندگی است . این مشاور خانواده معتقد است: «نوجوانی که پاسخ اساسی به این سوالاتش داده باشد، راحتتر با حجاب هم کنار می آید تا نوجوانی که سوالات اصلی زندگی اش بی پاسخ مانده است و در ابهام مانده که چرا به دنیا آمده و کجا آمده است. در این صورت مسلما برایش در ابهام است که خدا حجاب را دوست دارد و اگر بی حجاب باشیم چه آسیب هایی ممکن است ببینیم و برایش این مفاهیم بی معنا می شود.»
در هر حال ارزشمند بودن حجاب قطعه ای از پازلی است که پس از پایه های اصلی عقیدتی در نوجوان شکل می گیرد ، اگر آن پایه ها درست شکل گرفته باشد، حجاب هم جای خود را پیدا خواهد کرد.
اگر نوجوان در محیط خانواده که اصلی ترین محیط زندگی و رشد او است، دارای ارزش باشد ، یعنی در خانه مورد تشویق قرار بگیرد و مورد توجه و محبت اعضای خانواده باشد، هیچگاه از طرق دیگر منفی مثل بی حجابی یا بدحجابی خود را در اجتماع برای جلب توجه و محبت دیگران عرضه نمیکند.
حجت الاسلام اصلان زاده اظهار می دارد: «معمولا وقتی نوجوانی را می بینیم که دچار مشکلات زیادی در زندگی اش شده ابتدا به زندگی خانوادگی او توجه میکنیم تا ببینیم در چه محیط خانواده ای با چه هویت و ارزش انسانی با او رفتار شده است. آیا با این دختر یا پسر طوری رفتار کرده اند که هویتش لکه دار شده و در پیش خود کوچک شده و به دنبال جلب توجه و نگاه دیگران است یا خیر؟»
بهترین راه برای یک دختری که در محیط خانه شرایط خوب و دوست داشتنی ندارد، این است که خودش را به طریق ظاهری به نمایش بگذارد و از این طریق اعتراضش را نشان دهد. در نهایت والدین باید در این زمینه خیلی مراقب و هوشمند باشند و محیط خانه را کاملا امن و سرشار از محبت و دوست داشتن کنند تا او نیازی به جلب توجه بیرون از منزل و کسب محبت غریبه ها نداشته باشد.